1

Ξένος extraneus του έξω όχι του μέσα (intraneus) όχι της οικίας unheimlich όχι του heim όχι της εστίας της άλλης πλευράς της πόρτας – fores, foreigner όχι υπερβολικά στον ρυθμό, odd όχι κανονικός όχι συνήθης σπάνιος ιδιάζων seltsam παράξενος besherat γενναίος κομψός απρόβλεπτος στραβός verschroben

λοξός αναπάντεχος εξαιρετικός εκπληκτικός

Είναι εκπληκτικό πόσες λέξεις εκφράσεις τρόπους διαφορετικούς έχουμε για να μιλήσουμε για τον παράξενο ξένο τον ausländer τον έξω από τη χώρα και όχι «pays avec nous» όπως λέγαμε κάποτε στη Γαλλία «c’est un pays à moi» για να πούμε κάποιος από το χωριό μου τη γειτονιά μου την περιοχή μου την πατρίδα μου

Έχουμε μεγάλη πληθώρα εκφράσεων για ό,τι δεν είναι κοντινό και οικείο, δικό μας, σύμμορφο, mitmenschlich κάτι που δεν κάνει mitdasein

Διότι προϋποθέτουμε ότι το mit avec with μαζί είναι συνεκτικό, πλήρες, στερεό και αλληλέγγυο και ότι αυτό που είναι without μεχωρίς mitohne με άνευ ή άνευ με εγγύτητα

Όμως το με αν και οικείο απαιτεί τη διάσταση του εκτός

Διότι πρέπει να βρίσκομαι κοντά στον ξένο για να τον από-ξενώσω. Ένα μαύρο κοριτσάκι βγάζει τον σκούφο του και στο κεφάλι του ξεπετάγονται πέντε κοντά όρθια κοτσίδια στολισμένα με χρωματιστές κορδέλες αχ! ποτέ δεν είχαμε δει τέτοιο χτένισμα σε παιδί εδώ

Πού; στη Γαλλία Γερμανία Αγγλία Ιταλία Ρωσία Τουρκία Αίγυπτο Μαρόκο πουθενά εκτός της Αφρικής και παρόλα αυτά το κοριτσάκι είναι εδώ και περιφέρει τα όρθια κοτσίδια του ανάμεσά σε εμάς

Όμως ποιοι είμαστε εμείς; αυτές και αυτοί που δεν το έχουμε συνηθίσει αυτό ούτε και έχουμε ποτέ χτενίσει τις κόρες μας με αυτόν τον τρόπο είναι πραγματικά παράξενο προκαλεί έκπληξη είναι ωραίο

δεν ξέρω

Πρώτον αυτό μπορεί να γίνει με τα αφρικανικά μαλλιά και όχι με τα δικά μας είναι ιδιαίτερα τα δικά τους μαλλιά είναι πιο πυκνά πιο πλούσια ξέρω και εγώ σε κάθε περίπτωση δεν είναι απαλά όπως τα μαλλιά των κοριτσιών μας όπως και να έχει είναι παράξενο που τα μαλλιά δεν είναι ίδια παντού

Δείτε στην Ασία είναι και πάλι διαφορετικά είναι πολύ μαύρα σαν φυσικά λακαρισμένα επίσης πυκνά ενώ τέλος τα ξανθά μαλλιά είναι συχνά πιο λεπτά και ξηρά και εύθραυστα

Από πού προκύπτουν αυτά τα μαλλιά αυτά τα δέρματα αυτές οι μύτες αυτά τα χείλη; παρατηρήστε ότι και σε εμάς δεν είναι πάντα ίδια υπάρχουν αρκετές διαφορές ανάμεσα στις χαίτες τις μπούκλες τους κυματισμούς τις μύτες

Και επιπλέον τώρα να που οι νέοι αφήνουν τα μαλλιά τους φουντωτά και μακριά όπως οι zazou

2

Τι είναι οι zazou; είναι παράξενη αυτή η λέξη και όντως προέρχεται από την τζαζ το Zah Zuh Zaz του 1933 του Cab Calloway και πρέπει να τον δεις πώς χορεύει κουνάει τους γοφούς του πηδάει όχι και τόσο μακριά από το hip hop και πώς τραγουδάει zah zuh zaz αυτό προέρχεται από τη jazz είναι η ίδια η τζαζ

Και η λέξη «τζαζ» -αυτή η λέξη που ανήκει σε όλες τις γλώσσες του κόσμου (όπως το ανιψάκι της η rock)- από που προέρχεται; Δεν ξέρουμε όπως δεν ξέρουμε για πολλές λέξεις όμως ξέρουμε ότι γεννήθηκε μαζί με τη μουσική που αντιπροσωπεύει, ότι είναι αφρικανικής, γαλλικής ή αγγλικής καταγωγής, ότι σήμαινε τον ήχο των τυμπάνων από μακριά ή τη ρυθμική και ερωτική διέγερση εκτός και εάν έχει προκύψει από το γαλλικό «jaser» (μεταξύ άλλων κρώζω, κουτσομπολεύω κ.α.).

Κανένας δεν ξέρει και όλος ο κόσμος γνωρίζει αυτό που σημαίνει η λέξη τζαζ, τον σκοπό της τζαζ, αυτό που αντιπροσωπεύει ακόμη και πάντα ακόμη και αν γίνει τόσο ξένη προς την ίδια και ακόμη και αν έχει μπει στα ωδεία. Εξακολουθεί να θέλει να πει αυτό που ήθελε να πει τον πλεονασμό free jazz μια μουσική χωρίς κανόνες παρότι δεν αγνοεί καθόλου το σολφέζ ούτε την αρμονία χωρίς όμως να έχει φόρμα γραφής αφιερωμένη στον αυτοσχεδιασμό

Αυτοσχέδιος, αυτοσχεδιαστικός, απίθανος, μη οικείος... Αυτή είναι η κατωφερής κλίση της οποίας η αντίθετη ανωφερής κλίση πηγαίνει αυτοσχέδιος, απρόβλεπτος, πρωτότυπος, εξαιρετικός και επομένως ουσιαστικά οικείος, αυθεντικός...

Eigen, ίδιο, αυτό που ανήκει το οποίο κατέχεται το οποίο κατέχουμε το πιο ίδιο του ιδίου εαυτού ταυτόσημο με τον εαυτό self selbst έναντι όλων όσων διαφοροποιούνται, απομακρύνονται, αποκλίνουν από το ίδιο

Και τι απομακρύνεται περισσότερο από το ίδιο του ιδίου; τι αν όχι το ίδιο, το ίδιο το ίδιο που εξαντλείται στην ταυτοποίηση εγώ ο ίδιος στο βάθος των οργάνων μου και των σκέψεών μου, εγώ αισθητός εγώ κατανοητός όμως εν τέλει δεν με αισθάνομαι ούτε με κατανοώ εν τέλει χωρίς τέλος είμαι απρόσιτος ξένος πιο παράξενος από οποιονδήποτε άλλο ξένο

Το κοριτσάκι με τα όρθια κοτσίδια ο ηλικιωμένος με τη καμπουριασμένη ράχη με το πρόσωπο να διατρέχουν ρυτίδες πτυχώσεις ρωγμές και εξογκώματα και το δικό μου το πρόσωπο στον καθρέφτη ξαφνικά γεμάτο κηλίδες του γήρατος ο ήλιος εντυπωμένος στο δέρμα μου και το στόμα μου στραβό με τι μοιάζω, αναρωτιέμαι

Μοιάζω με εμένα τον ίδιο που είναι ίδιος με εμένα πού είναι το μοντέλο; δεν υπήρξε ποτέ! δεν θα υπάρξει ποτέ όπως και για τον πατέρα αυτού του κοριτσιού μαύρος γυαλιστερός φριζαρισμένα μαλλιά πράσινο καπέλο και σαλοπέτα χωρίς χρώμα ποιος είναι τι κάνει στη ζωή του όμως τώρα είναι στο φαρμακείο και περιμένει τη σειρά του όπως και εγώ

Τη δική του σειρά που έρχεται του ανήκει του έχει κρατηθεί την έχει ιδιοποιηθεί σύμφωνα με τη σειρά άφιξης των πελατών όμως εμφανίζεται μια γυναίκα κρατώντας το αιμόφυρτο χέρι της κλαίγοντας και ουρλιάζοντας από τον πόνο τον φόβο δεν ξέρουμε τι έχει συμβεί μικρή σημασία έχει πρέπει να της δοθούν οι

πρώτες βοήθειες γρήγορα η τάξη της ουράς χάνεται όλοι κάνουν στην άκρη

Η γυναίκα είναι νέα τριάντα τριάντα πέντε χρονών φοράει ένα χιτζάμπ που έχει γλιστρήσει και πρόκειται να πέσει τόσο πολύ τραντάζεται η φαρμακοποιός το τοποθετεί καλύτερα ενώ ο φαρμακοποιός βάζει αντισηπτικό και λέει ότι θα καλέσει ασθενοφόρο ότι πρέπει να μεταφερθεί στην κλινική για το χέρι

Στη συνέχεια στο τραμ ένας ψηλός δυνατός άντρας με παχύ μουστάκι που στις άκρες κατεβαίνει προς τα κάτω όπως των Γαλατών εν ολίγοις (για τους Γαλάτες δεν ξέρουμε και πολλά όμως μαθαίναμε στο σχολείο ότι ήταν οι πρόγονοί μας ενώ ήταν οι Φράγκοι οι Οστρογότθοι οι Ιταλικοί λαοί οι Βίκινγκς και ό,τι άλλο θέλουμε χωρίς να μιλάμε για τους Μαυριτανούς ούτε τους Σλάβους) και μια αρκετά μεγάλη κοιλιά κάτω από μακρύ λεπτό δερμάτινο σακάκι του οποίου τα μανίκια έχει σηκώσει μέχρι τον αγκώνα παραδόξως φοράει και μάλλινα μαύρα γάντια και κοιτάζει από το παράθυρο σαν χαζεμένος είναι κουρασμένος θλιμμένος καθυστερημένος πού να ξέρω

3

Συχνά αναρωτιέμαι πώς είναι οι άνθρωποι στο κεφάλι τους σκέψεις συναισθήματα φόβοι ελπίδες ψυχρότητα θερμότητα και πώς είναι στα σώματά τους τι σημάδια έχουν εκ γενετής τι πτυχώσεις τι τρίχες τι όψη έχει αυτό το γυμνό σώμα και ποιο επάγγελμα ποια ζωή ποια οικογένεια ποιους φίλους ποιο φύλο ή ποια σεξουαλικότητα ποια όρεξη ποιες προτιμήσεις χρωμάτων αρωμάτων μουσικών ταινιών τηλεοπτικών σειρών ραδιοφωνικών σταθμών ποιες συνήθειες ποιες μανίες

Mania είναι η τρέλα οι μανίες μας είναι μικρές τρέλες πώς κόβουμε τα νύχια ή πόση ζάχαρη βάζουμε στον καφέ ή όχι ή αν βλέπουμε αγώνες ποδοσφαίρου ή μποξ

Πόσο παράξενος είναι για εμένα ένας αγώνας ποδοσφαίρου ή μποξ δεν έχω πάει ποτέ να δω κάποιον ούτε και κανενός άλλου αθλήματος δεν καταλαβαίνω τίποτα ή μάλλον πρέπει κανείς να μαθαίνει και να παρατηρεί και έτσι αρχίζει να μαντεύει πού έγκειται η απόλαυση το ενδιαφέρον το γούστο

Τι γούστα έχουν όλα αυτά τα άτομα όλοι αυτοί οι άνθρωποι θέλω να πω προς τι κλίνουν τα γούστα οι επιθυμίες απολαύσεις τάσεις τους και ποια είναι η γεύση τους αν τους δοκιμάσουμε αν τους αγγίξουμε τους φιλήσουμε τους ακούσουμε

Και εγώ τι γεύση θα μπορούσα να έχω δεν θα το μάθω ποτέ δεν είναι παρά οι άλλοι οι ξένοι αυτοί που μπορούν να γευτούν την παραξενιά μου που εμένα μου είναι πιο ξένη από οποιονδήποτε που παραμένει πιο εσωτερική από τον ίδιο τον μύχιο εαυτό μου όπως λέει ο Αυγουστίνος

Ναι μιλάει για τον Θεό όμως τι είναι ο Θεός κανένας ή τίποτα άλλο πέρα από αυτό ακριβώς που ξεφεύγει αενάως αυτό δεν είναι ο νεκρός θεός το καημένο ανώτατο ον από χαρτόνι το καθόλου παράξενο πολύ συνηθισμένο αντιθέτως όμως είναι το θεϊκό άνοιγμα μέσα μου πολύ βαθιά πιο βαθιά από την καρδιά και τα σπλάχνα το έξω που κινείται και στριγγλίζει και αναπνέει μέσα

Καθώς ο Albert Ayler παίζει το The Magic of Ju-Ju με τη διαπεραστική δύναμη της ανάσας του η τζαζ γίνεται juju τρομερό πνεύμα βουντού είναι παράξενο το βουντού για τους Ευρωπαίους ωστόσο μια Γαλλίδα συγκινήθηκε από το Candomblé της Μπαΐα είναι φιλόσοφος όμως πιστεύει ότι η φιλοσοφία βαραίνει την ύπαρξη ενώ το Candomblé την κάνει πιο ανάλαφρη

Ίσως ναι ίσως να υπάρχει ένα βουντού που να ξεδιπλώνει το παράξενο εξωτικό απίστευτο παζάρι του πιο μέσα από το μέσα

Γιατί είπα «παζάρι»; στα γαλλικά είναι ισοδύναμο του «ακαταστασία, σύγχυση, αποδιοργάνωση» (πιο χυδαία το λέμε και μπουρδέλο) αυτό μεταφράζει την εντύπωση των Ευρωπαίων από αυτό που λέμε souk στα αραβικά την αγορά όπου βρίσκονται συγκεντρωμένοι όλοι οι έμποροι και του οποίου η περσική ονομασία είναι bazar μια λέξη που διατρέχει τους αιώνες με τα καραβάνια και μεταφέρθηκε μέχρι την Ινδία και στην Ευρώπη μέχρι να δώσει όνομα για παράδειγμα στο Bazar de l’Hôtel de ville de Paris αρχικά Bazar Napoléon το 1855 σε αυτό που ονομάζουμε «παντοπωλείο» όπου πωλούνται τα πάντα και όπου συνυπάρχουν όλα τα εμπορεύματα όλα τα προϊόντα όλα τα καταναλωτικά αγαθά πώς να το πούμε αυτό

Το εμπόρευμα η φετιχοποιημένη μορφή του χρήσιμου αντικειμένου Warenfetisch για το οποίο ο Μαρξ καταγγέλλει τον ειδωλολατρικό και προληπτικό του χαρακτήρα χωρίς ωστόσο να καταφέρνει να εξάγει από αυτό το μυστικό του

Το μυστικό της αξίας το μυστικό του χρυσού το μυστικό των χρημάτων το μυστικό του νομίσματος της τιμής της εκτίμησης της αποτίμησης τον επωφελή κερδοφόρο χαρακτήρα του commodity των Άγγλων τόσο παράξενο στα αυτιά των λατινόφωνων

4

Πόσο παράξενο είναι που αξιολογούμε που μετράμε που κρίνουμε που εκτιμούμε που υπολογίζουμε εν ολίγοις που προσδίδουμε μια ειδική προσοχή μια προνομιακή έννοια σε τόσα πράγματα τόσων ειδών μια ξύλινη καρέκλα μικρότερης αξίας από μια δερμάτινη πολυθρόνα ωστόσο ορισμένοι μπορεί να προτιμούν ένα σκαμνί

Οι άνθρωποι δεν παύουν να αλληλο-αξιολογούνται να παίρνουν τη θέση του φίλου του εχθρού του συντρόφου του επιτηρητή του κατανοητικού του απειλητικού αυτού που επιθυμεί φοβάται αμφιβάλλει ανησυχεί θορυβείται αμφισβητεί εμπιστεύεται αυτός αυτή μου αρέσει δεν μου αρέσει μου είναι αδιάφορος και γιατί πρέπει να έχουμε σχέσεις;

Ωστόσο οι σχέσεις προηγούνται από εμάς και μάς ξεπερνούν πόσο παράξενες είναι οι σεξουαλικές σχέσεις που γεννούν τα παιδιά και οι κοινωνικές ηθικές ψυχικές σωματικές σχέσεις στις οποίες το παιδί τοποθετείται μεταφέρεται διαμορφώνεται μορφώνεται τρέφεται καλλιεργείται ορθώνεται

Όπως τα όρθια κοτσίδια του κοριτσιού όπως ο τρόπος που πληκτρολογώ στο πληκτρολόγιό μου ή που μιλάω όλα είναι ένα σύμπλεγμα ξένων δυνάμεων ρευμάτων πιέσεων

Ξένων σε τι; σε εμένα; ωστόσο το έχουμε ήδη πει ότι το εγώ είναι ο πρώτος και τελευταίος ξένος σε αυτό το εγώ είναι πέρα από τα σύνορα το εγώ μιλάει πολλές γλώσσες εκ των οποίων πολλές δεν ακούγονται εκ των οποίων πολλές είναι ζωώδεις είναι κραυγές ανατριχίλες ιδρώτες ωχρότητες ορμές που προκαλούν παράξενα τέρατα και χίμαιρες εντός μου

λέμε «εντός μου» όμως αυτό το μέσα δεν είναι μέσα και πουθενά έξω είναι ένας τόπος ακαθόριστος και συγκεχυμένος όπου αναμειγνύεται ένα συνονθύλευμα εντελώς ανακατεμένο ένα χάος μια συμφόρηση ένας μύλος αλλά και ένας ανοιχτός ουρανός διάσπαρτος με μικροσκοπικά αστέρια μετά βίας διακριτά

σαν να μπορούσαμε να διακρίνουμε έναν εαυτό από έναν άλλο εαυτό: είναι μη διακριτοί διότι και οι δύο αποτελούν την ίδια μη εφικτή «επιστροφή στον εαυτό» ή την «αυτενδοσκόπηση» την ίδια διαφυγή πιο φευγαλέα από οποιαδήποτε διαφυγή της οποίας προηγείται μια εσωτερική παλινδρόμηση πιο παλινδρομημένη από οποιαδήποτε παλινδρόμηση

από πού ερχόμαστε πού πηγαίνουμε; παλιά ιστορία των μάταιων ερωτήσεων όμως και παλαιά σκέψη των γόνιμων ερωτημάτων όσο λίγο και να καταλαβαίνουμε τη ματαιότητα την κενότητά τους

καταλαβαίνουμε λοιπόν ταυτόχρονα τον πλούτο και τη πενία των φιλοσοφιών των σοφιών των θεολογιών των υποσχέσεων

πόσο παράξενες είναι όλες αυτές οι περιπλανήσεις του πεπρωμένου της μοίρας της τύχης της ειμαρμένης της ιστορίας του μέλλοντος των στόχων

παράξενα μυστήρια παράξενες έννοιες παράξενες στρεβλώσεις του λόγου

το είναι που λέγεται σε πολλές περιπτώσεις ύπαρξη που εξαιρείται του πραγματιστικού το είναι που εξαιρείται της μαθηματικής ανησυχίας που εξαιρείται της γλώσσας και των πληθωρικών μυθολογιών λερναίες ύδρες δαίμονες ανδροειδή αλλόχθονες

αποξενωμένοι αποκλίνοντες από ποιο αόρατο οικείο;

xenoi ετερόχθονες ποιας πόλης; στην πραγματικότητα είναι προϊόντα της πόλης η οποία για να διακριθεί χρειάζεται να τους δημιουργήσει αυτοί οι barbaroi που δεν μπορούν παρά να βαρβαρίζουν χωρίς να μιλούν πραγματικά οι λευκοί διάβολοι οι μαύροι διάβολοι αυτοί με τις μεγάλες μύτες οι escravos των οποίων το όνομα έχει δοθεί σε ποτάμι οι νέγροι που σημαίνουν τους σκλάβους με δέρμα όλων των χρωμάτων ο Μαλγάσιος wazaha που στοχεύει στο ξένο το μοντέρνο το επίσημο και αντιτίθεται στον αυτόχθονα gazy

ο αυτόχθων είναι ο αυθεντικός; το αυθεντικό είναι το οικείο; το οικείο είναι ιδιοκτησία; η ιδιοκτησία είναι νόμιμη; λόγω δικαίου ελέω θεού αστικού δικαίου δικαιώματος χρήσης δικαίου ισχύος; υπάρχει χωρίς να υπόκειται σε κάποιο προφανές φυσικό δίκαιο; Τι είναι φυσικό;

ο ξένος είναι φυσικός; ναι αλλά με τη δική του ίδια φύση υπάρχουν λοιπόν στη φύση πολλές διαφορετικές εκφάνσεις επομένως τι σημαίνει φύση και εάν δεν σημαίνει τίποτα είναι δυνατόν να υπάρχουν ξένοι;

πώς πώς πώς

Ζένοι και Zah και Zuh

ακόμη και ο θεός είναι ξένος

«ω θεέ γίνεσαι ξένος / στο πανάγιο μυστήριο»

Fremd από το fram που σημαίνει απομακρυσμένος απόσταση και επομένως άγνωστος παραγνωρισμένος όλα ισχύουν δεν γνωρίζουμε δεν αναγνωρίζουμε δεν βρίσκουμε το ίδιο διατηρούμε τις συνήθειές μας

Δεν είναι εύκολο να καταλάβεις το ξένο αίμα: απεχθάνομαι τους τεμπέληδες που διαβάζουν

Τάδε έφη αυτός ο ξένος, ο Ζαρατούστρα.

Ζαν-Λυκ Νανσύ (;)